ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Το ελατήριο της εποχής μας είναι πολύ πιο δυνατό από το ελατήριο του καθενός μας. Το σπείρωμα της ιστορίας θα ξετυλιχθεί ως την άκρη. Ας μην αντιταχτούμε σ' αυτό, ας το βοηθήσουμε με τις συνειδητές προσπάθειες της σκέψης και της θέλησης. Ας προετοιμάσουμε το μέλλον. Ας καταχτήσουμε για τον καθένα και για την καθεμιά, το δικαίωμα στο ψωμί και το δικαίωμα στο τραγούδι».

 Λεόν Τρότσκι

Βρισκόμαστε στην εποχή ενός σκληρού και αδυσώπητου ταξικού πολέμου. Η αστική τάξη στο όνομα της ανάκαμψης προσπαθεί, χωρίς επιτυχία, να εφαρμόσει τα νέα αντεργατικά μέτρα που αν περάσουν θα ισοπεδώσουν την παραγωγική δύναμη της χώρας και η εργατική τάξη αντιστέκεται γενναία τσακίζοντας κάθε επίθεση των καπιταλιστών, κερδίζοντας πολύτιμες νίκες στο πεδίο της ταξικής πάλης, ανατρέποντας μνημόνια και κυβερνήσεις. Όπως φαίνεται σύντομα θα έχουμε την ίδια κατάληξη και με την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου - Κουβέλη. Γιατί όσο και να πανηγυρίζουν ότι πέτυχαν μια νέα νίκη στο δρόμο για τη σωτηρία ψηφίζοντας το πολυνομοσχέδιο με τα νέα επώδυνα μέτρα, έπειτα από 14ωρη θυελλώδη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, και με 153 ψήφους υπέρ, 128 "όχι" και 18 "παρών" ο πραγματικός νικητής δεν είναι άλλος από την εργατική τάξη. Οι μαζικότατες διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις έξω από το Κοινοβούλιο τόσων απεργών, συνδικαλιστών, απλού κόσμου και σωματείων όπως και οι εκατοντάδες διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα δείχνουν ότι μπορούμε να αποτελειώσουμε και την κυβέρνηση τους και τις βαρβαρότητες των τροϊκανών. Απόδειξη ότι παρόλο που η συγκυβέρνηση στηρίζονταν σε μια πλαστή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, με τις 50 έδρες δώρο του εκλογικού νόμου Παυλόπουλου στο πρώτο κόμμα, το νέο μνημόνιο ψηφίστηκε με την ψυχή στο στόμα. Το Μνημόνιο 3 στοίχισε μάλιστα έξι βουλευτές στο ΠΑΣΟΚ, που ο Βενιζέλος τρέφει ακόμα αυταπάτες για την επιρροή του, και άλλον ένα στη ΝΔ, οι οποίοι διαγράφησαν λόγω διαφοροποίησης από την επίσημη γραμμή των δύο κομμάτων για στήριξη του πολυνομοσχεδίου. Την ίδια ώρα όπως και τις επόμενες ημέρες διάφοροι εργασιακοί χώροι (ΠΟΕ - ΟΤΑ) και οι διάφορες λαϊκές συνελεύσεις (Ηράκλειο) προχωρούσαν σε κλιμάκωση της δράση και του αγώνα τους.

   Εδώ όμως καταλήγουμε σε ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα που ενδιαφέρουν τον κόσμο της δουλειάς: μετά τον Σαμαρά, τι θα ακολουθήσει; Πώς θα ανατρέψουμε τα μνημόνια της εκμετάλλευσης; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από την Εξέγερση και την Επανάσταση της εργατικής τάξης και του λαού ενάντια στη δικτατορία του κεφαλαίου, με μαζική οργάνωση και δράση στους χώρους εργασίας. Το ακόλουθο όμως ερώτημα είναι πώς και με ποιό τρόπο θα πραγματοποιηθεί η πολυπόθητη ανατροπή εφόσον οι καπιταλιστές είναι δυνατοί και έχουν όπλα και εμπειρία αιώνων. Στην απάντηση τους όσοι παρεμβαίνουν στους διάφορους χώρους, γιατί σε αυτούς απευθύνονται κυρίως τέτοια ερωτήματα, πρέπει να είναι προσεκτικοί και χρειάζεται να τονίσουν ότι η εξέγερση δεν πρέπει να περιορίζεται ως μια προσπάθεια επίλυσης του βιοτικού προβλήματος των πολιτών ή να ασχολείται μόνο με την οικονομία, όσο κι αν αποτελεί πρώτη επιλογή, αλλά να απλωθεί ως τέτοια στους χώρους της επιστήμης, της τεχνολογίας, της κοινωνίας, της παιδείας και του πολιτισμού. Έτσι κι αλλιώς οι ανίερες επιθέσεις στον τρόπο ζωή μας, επηρεάζουν και πλήθος άλλων δραστηριοτήτων μας και είναι αποτέλεσμα ενός καλά συντονισμένου κι οργανωμένου σχεδίου από την πλευρά των αστών. Όταν για παράδειγμα η Χρυσή Αυγή τάσσεται κατά των μαθητών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και προπαγανδίζει με όλους τους τρόπους ότι αποτελούν εμπόδιο στην πρόοδο των Ελλήνων

μαθητών επειδή χαίρουν ειδικής ποσόστωσης ως μειονότητα για την εισαγωγή τους σε διάφορες σχολές, ενώ αποσιωπούν επιδεικτικά τις ευθύνες του κράτους για την άθλια εικόνα της ελληνικής εκπαίδευσης, για την ανεργία των εκπαιδευτικών και τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης της παιδείας, ο αγώνας του κάθε δημοκράτη δεν πρέπει να εστιάζει μόνο σε μια πλευρά του προβλήματος.

Η λύση πρέπει να είναι σύνθετη και να περιλαμβάνει αντιφασιστικά μαθήματα και δράσεις από κοινού με τους μουσουλμάνους και Έλληνες μαθητές, με απεργιακούς αγώνες ενάντια στην απαξίωση της παιδείας και με μαζικές πολιτιστικές εκδηλώσεις που θα συνδέουν το σχολείο με τη γειτονιά καθιστώντας το κέντρο πολιτισμού.

Στην τέχνη και τον πολιτισμό επίσης χρειάζεται μια μαζική καλλιτεχνική ανασυγκρότηση μέσω της οποίας η νέα συνείδηση που αργά αλλά σταθερά οικοδομείται, να αποκτήσει εκείνα τα εργαλεία που θα είναι ικανά να οδηγήσουν σε ένα νέο τύπο Ανθρώπου. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να αξιοποιήσουμε όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει στο παρελθόν και προσπαθούν να προσφέρουν ή πρόσφεραν τουλάχιστον αξιόλογο καλλιτεχνικό προϊόν στους πολίτες όπως κάνουν οι διάφορες κολεκτίβες, οι κινήσεις που προέρχονται από τον αναρχικό χώρο και ακόμα προσπάθειες με ευρύτερη αναγνώριση όπως η Κίνηση Μαβίλη ( όπου συμμετείχαν και κάτοικοι του Ψειρή) στο Θέατρο Εμπρός έως τις πολύ επιτυχημένες προσπάθειες στον κινηματογραφικό χώρο.

Παρόλα αυτά χωρίς σύνδεση με το ευρύτερο δημοκρατικό και εργατικό κίνημα που μπορεί να προστατεύσει αποτελεσματικά αυτές τις προσπάθειες από την διαρκώς αυξανόμενη κρατική καταστολή και παρέμβαση τότε κάθε προσπάθεια όσο ισχυρή και να είναι ή όσο και πρωτοποριακές δράσεις να παράγει τότε μοιραία θα οδηγείται στο κλείσιμο. Τα παραδείγματα του Θεάτρου Εμπρός αλλά και του θεατρικού έργου Corpus Christi που κατέβηκε είναι χαρακτηριστικά.

Γνωρίζουμε επίσης πολύ καλά ότι υπάρχουν αξιόλογα έργα της διανόησης στο μυθιστόρημα, τον κινηματογράφο και τις άλλες τέχνες που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με το ευρύ κοινό γιατί το σύστημα προώθησης είναι έτσι κατασκευασμένο ώστε να διαφημίζονται έργα που δεν ικανοποιούν τις ανάγκες μας, ούτε μιλάνε για πράγματα που μας ενδιαφέρουν. Εδώ μας έρχεται κατευθείαν στο μυαλό το παράδειγμα του Κυνόδοντα και άλλων ταινιών που παίχτηκαν στους ελληνικούς κινηματογράφους ύστερα από την εγχώρια και διεθνή αναγνώριση που έλαβαν.

Άρα η εξέγερση μας που πρέπει όπως ξαναγράψαμε πρέπει να επεκταθεί σε όλους τους τομείς χρειάζεται να αναπτύξει εκείνα τα αντικαπιταλιστικά, αντιφασιστικά και δημοκρατικά χαρακτηριστικά που θα αποτελέσουν βασικό παράγοντα αποσταθεροποίησης της κατεστημένης κοινωνικής πραγματικότητας.

Το ζήτημα όμως που μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοιες προσπάθειες είναι ότι δεν υπάρχει προκαθορισμένη συνταγή και τρόπος για να αναπτυχθούν και να διαδοθούν στην κοινωνία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο εφόσον η ιστορική εμπειρία, αν εξαιρέσει κανείς την εμπειρία και τα διδάγματα της μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης, είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη. Ίσως το μεγαλύτερο παράδειγμα και μάθημα από εκείνη τη συγκλονιστική εποχή είναι ότι δεν πρέπει να υπάρχουν προκαθορισμένες συνταγές αλλά να αφεθεί ο κόσμος της δουλειάς να βρει μόνος του τους τρόπους και τις λύσεις που πιστεύει ότι μπορούν να βοηθήσουν στον αγώνα του. Αν και κάποιες βασικές αρχές επιβάλλεται να υπάρχουν από πριν όπως ο σεβασμός στην άποψη του άλλου που μπορεί μέσω μια δημοκρατικής αντιπαράθεσης να προσφέρει ουσιαστικά στον κοινό πολιτιστικό και κυρίως πολιτικό αγώνα. Βέβαια, όσο απαραίτητη και να είναι η εξέγερση στην κοινωνία, την τεχνολογία και τον πολιτισμό, αυτό είναι δύσκολο να γίνει με ειρηνικούς όρους την ίδια στιγμή που το επίσημο κράτος και το ναζιστικό δεκανίκι του χρησιμοποιούν ένοπλη βία και καταστολή με αποτέλεσμα αρκετούς θανάτους από την έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα. Άρα η απάντηση από την πλευρά μας δεν μπορεί να είναι άλλη από την βίαιη κατάληψη των μέσων παραγωγής αξιοποιώντας τα εργαλεία που έχουμε, την γενική πολιτική απεργία διαρκείας και τον εργατικό έλεγχο. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον οι άνθρωποι της τέχνης και του πολιτισμού θα μπορέσουν να κινητοποιηθούν έτσι ώστε να εγκαθιδρύσουν από κοινού με τον εργαζόμενο λαό όχι μόνο το βασίλειο της δικής μας αναγκαιότητας αλλά και το βασίλειο της αληθινής δημοκρατίας που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη αυτού του νέου τύπου Ανθρώπου που θα είναι ικανός να αποφασίζει για το μέλλον των παιδιών του και της κοινωνίας.

Όμως για να φτάσουμε σε αυτό πρέπει να ξεκινήσουμε από σήμερα, ισοπεδώνοντας το στρατόπεδο του αντιπάλου και οργανώνοντας τις μάχες μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Αλλιώς θα αντιμετωπίσουμε μια διαφορετικού τύπου εξέγερση όπου το « σκοτεινό πλήθος της Αβύσσου»

 - οι άνθρωποι χωρίς ελπίδα – θα καταστρέψουν κάθε προσπάθεια πολιτικής και πολιτιστικής ανασυγκρότησης ίσως και δίνοντας, ασυνείδητα πάντα, την ευκαιρία στην αστική τάξη να επιβάλλει τη θέληση της με καταστρεπτικά αποτελέσματα για την κοινωνία.

Στον Πόλεμο δεν χρειάζεται ποτέ να ζητάς συγγνώμη.

Ο Πόλεμος είναι το λογικό αποτέλεσμα της ηθικής βεβαιότητας.

...

Ο Πόλεμος είναι ο νόμιμος τρόπος των ανίσχυρων να αντισταθούν στη βία των ισχυρών.

Ο Πόλεμος είναι απάτη όπως ακριβώς η ειρήνη είναι ανύπαρκτη.

Ο Πόλεμος είναι μια διεθνής υπόσχεση για να καλύψει την εγχώρια διαφορά.

...

Ο Πόλεμος είναι η μόνη μας ελπίδα.

Ο Πόλεμος είναι η πατρική περιουσία μας.

Ο Πόλεμος είναι το δικαιωμά μας.

Ο Πόλεμος είναι η υποχρέωση μας.

Τσαρλς Μπέρνσταϊν, Ιστορίες Πολέμου