Η κλεμμένη προτομή

Ένα παράξενο περιστατικό συνέβη δύο βράδια πριν από την επέτειο της αυτοκτονίας του καπετάνιου του ΕΛΑΣ και ηγέτη της
αντίστασης Άρη Βελουχιώτη. «Κάποιοι», «άγνωστοι», έκλεψαν την προτομή του που κοσμούσε το χωριό Μεσούντα, τον τελευταίο τόπο επί γης που πάτησε το πόδι του ο Βελουχιώτης. Φαιδρά και τραγελαφικά δημοσιογραφικά σχόλια όπως ότι το αρμόδιο αστυνομικό τμήμα «διεξάγει ανθρωποκυνηγητό για να βρει την κλεμμένη προτομή» συμπληρώνουν το παράξενο αυτό περιστατικό. Η κίνηση αυτή βέβαια των «γνωστών – αγνώστων» δραστών είναι αποκλειστικά και μόνο συμβολική. 

Οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος θα σκεφτόταν «τι αξία μπορεί να έχει μια προτομή» τοποθετημένη σε ένα χωριό της Άρτας. Κι όμως υπάρχουν κάποια αντικείμενα που η συμβολική τους δύναμη είναι τέτοια που δημιουργεί το συναίσθημα του δέους. Ένα απλό άγαλμα, μια προτομή του Άρη είναι ένα τέτοιο αντικείμενο καθώς συμπυκνώνει μια εποχή και ένα έπος. Υπάρχουν αρκετοί που θέλουν να σβήσουν αυτό το αντικείμενο, θεωρώντας πως έτσι σβήνουν την ιστορική μνήμη της εποχής και του έπους. 

Η εποχή που συμβολίζεται σε αυτό το πρόσωπο είναι η περίοδος του 1930 μέχρι και το τέλος του εμφυλίου. Ο Θανάσης Κλάρας (το πραγματικό όνομα του Άρη Βελουχιώτη) ήταν μια από τις μορφές που αναδείχτηκαν μέσα από την ελπιδοφόρα εισβολή του ελληνικού εργατικού κινήματος στο προσκήνιο τη δεκαετία του ’30, με τις μεγάλες απεργίες στις πρώιμες βιομηχανικές μονάδες, στους ναυτεργάτες και στα καπνά της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας. Στέλεχος του ΚΚΕ, αρθογράφος του Ριζοσπάστη, συχνά γνωστός για το ταπεραμέντο του και την αγκιτατόρικη δράση του ο Θανάσης Κλάρας δεν ήταν αμελητέος παράγοντας. Επί δικτατορίας του Μεταξά, φυλακίστηκε και βασανίστηκε. Με την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Γερμανούς, ό,τι είχε να κάνει ως Θανάσης Κλάρας το είχε κάνει. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες γεννήθηκε ο Άρης Βελουχιώτης. 

Σε αυτό το σημείο η εποχή μετατρέπεται σιγά σιγά σε έπος. Μέσα από την αρχικά ειρηνική αντίσταση του ελληνικού λαού και την πάλη ενάντια στην πείνα το χειμώνα του 1942, δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για την

 

αντίσταση που μετέπειτα ονομάστηκε «εθνική». Οι υπόγειοι ποταμοί και ο δραματικός χαρακτήρας ανέδειξαν το ρόλο της προσωπικότητας: ο Άρης Βελουχιώτης – δεμένος με τον τόπο, μιας και το όνομα είναι από το βουνό Βελούχι – ανέλαβε το ιστορικό φορτίο να ταυτιστεί το πρόσωπό του με την οργάνωση του λαού, την ένοπλη απάντηση, το αντάρτικο, τα στρατιωτικά πλήγματα εναντίων Ιταλών και  Γερμανών, την νέα ελπίδα και περηφάνια του ελληνικού λαού, την λευτεριά. Αλλά επίσης είχε την καταραμένη όπως αποδείχτηκε διορατικότητα για τις συνθήκες που διαμορφώνονταν ήδη πριν την ήττα και υποχώρηση των χιτλερικών στρατευμάτων στην μεταπολεμική Ελλάδα. Επί ματαίω προσπαθούσε να προειδοποιήσει το ΚΚΕ για τις νέες συνθήκες που μετέπειτα οδήγησαν στον εμφύλιο. 

Ο Άρης Βελουχιώτης είναι το σημείο στο χώρο και στο χρόνο που σηκώθηκε το γάντι απέναντι στον ταξικό αντίπαλο του γερμανικού ιμπεριαλισμού και των ελλήνων φιλογερμανικών αστών και στον ταξικό εχθρό των χιτλερικών στρατευμάτων και των γερμανοτσολιάδων «φίλων» τους. Τη μνήμη αυτού του σημείου οι γνωστές και άγνωστες δυνάμεις του σύγχρονου νεοφασισμού θέλουν να αφαιρέσουν με την αφαίρεση της προτομής στην Μεσούντα. Θα αποτύχουν.  

Όπως απέτυχαν αμέσως μετά τον εμφύλιο να σταματήσουν το φάντασμα του Βελουχιώτη, παρά τη διαγραφή και διαπόμπευσή του από το ΚΚΕ. Όπως απέτυχαν να σταματήσουν τον κόσμο της δουλειάς να εμπνέεται από τα αντάρτικα τραγούδια. Έτσι και τώρα θα αποτύχουν, γιατί η ιστορική από

 σταση από την αντίσταση και τον εμφύλιο είναι μόλις δύο – τρεις γενιές και μπροστά μας ανοίγονται γεγονότα που όπως και τότε έτσι και τώρα δε θα αφήσουν κανέναν αμέτοχο. 

Η μάχη που οι δυνάμεις του μαύρου μετώπου και του σύγχρονου φασισμού δίνουν απέναντι στον κόσμο της δουλειάς και τη νεολαία χρησιμοποιεί όλα τα ιδεολογικά και πολιτικά όπλα. Είναι μάχη υλική, για το δικαίωμα στην εργασία, το μεροκάματο, την αξιοπρέπεια. Είναι μάχη πολιτική, για την ελευθερία, τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη. Είναι όμως και μάχη ιδεολογική: θα έχουν νικήσει όταν ο κόσμος της δουλειάς θα έχει ξεχάσει το ηρωικό του παρελθόν. Γι’ αυτό και πρώτοι αυτοί υψώνουν τις φωνές για ένα νέο εμφύλιο, γι’ αυτό και πρώτοι αυτοί δίνουν τη μάχη με όρους πολιτικών στρατοπέδων. Γι’ αυτό και χαϊδεύουν το νεοφασισμό και χρηματοδοτούν την αιματηρή του εκστρατεία. 

Όμως η κίνηση αυτή με την προτομή είναι κίνηση ανθρώπων χωρίς λογική. Είναι κίνηση – πρόκληση απέναντι στο λαό που εγγράφεται στις συνειδήσεις του κόσμου και θα πληρωθεί ακριβά από αυτούς που την έκαναν. Ο φασισμός τους είναι σκοτάδι και απελπισία. Ο αγώνας του κινήματος απέναντι στη λήθη είναι σκληρός, όμως η ελπίδα όταν γεννηθεί στο κίνημα, θα συντρίψει με μια γροθιά το νεοφασιστικό κατασκεύασμα. Η προτομή του Άρη δε θα αποκατασταθεί, θα αντικατασταθεί από όλους εκείνους τους νέους μικρούς και μεγάλους Βελουχιώτηδες στη γειτονιά, στη δουλειά, στον αγώνα.