Συνέντευξη Άρης Χατζηστεφάνου : « η πληροφορία στον καιρό της κρίσης»

Συνέντευξη Άρης Χατζηστεφάνου  : « η πληροφορία στον καιρό της κρίσης»

Ο Άρης Χατζηστεφάνου δημοσιογράφος και δημιουργός των ντοκιμαντέρ Debtocracy και Catastroika μιλά  στο babushka.gr για την κρίση, την πληροφορία και τα media.

 

1) Κατ' αρχήν πως βλέπεις την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα τον τελευταίο χρόνο; Τον προηγούμενο Ιούνη ο κόσμος αντιδρούσε μαζικά στις πλατείες σ' όλη την χώρα και τώρα έχουμε πάλι μνημονιακή κυβέρνηση, πώς το εξηγείς αυτό; 

Υπήρξε μια πρωτοφανής επιχείρηση τρομοκράτησης του πληθυσμού, η οποία μπορεί να συγκριθεί νομίζω μόνο με ότι είχαμε δει στον εμφύλιο πόλεμο ή κατά την διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα. Μια κατάσταση με έντονα χαρακτηριστικά Μακαρθισμού, παρόμοια με τα γεγονότα που είχαν ζήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με σύμμαχο τα μέσα ενημέρωσης κατάφεραν να πείσουν τον κόσμο ότι αν ψήφιζε οτιδήποτε άλλο, θα άδειαζαν τα ράφια στα σούπερ μάρκετ, δεν θα έβγαζαν χρήματα τα ΑΤΜ, θα σταματούσαν οι συντάξεις, με αποτέλεσμα να καταλήξουμε σε μία τρομακτική μετατόπιση ολόκληρου του πολιτικού σκηνικού, όχι μόνο προς τη δεξιά πλέον αλλά προς την άκρα δεξιά! Αυτό δεν δικαιολογεί αναγκαστικά βέβαια τους ψηφοφόρους. Δεν θέλω να πω ότι απλά έπεσαν θύματα. Η ευκαιρία υπήρχε! Όσο και αν λέμε ότι αν ήταν να αλλάξουν τα πράγματα οι εκλογές θα ήταν παράνομες, παρ' όλα αυτά ήταν μια μάχη που έπρεπε να δοθεί και μπορούσε πραγματικά να φέρει διαφορετικά αποτελέσματα. Όπως μας έλεγε και ο Ζίζεκ στην συνέντευξη για το Catastroika: “Ακόμα και ο Αλιέντε με εκλογές βγήκε!”. Δηλαδή σε επίπεδο τακτικής ενός κινήματος είναι μια μάχη που πρέπει να δοθεί. Είναι γεγονός ότι αυτή η εκλογική διαδικασία δυστυχώς πήγε πίσω το κίνημα, πράγμα αναμενόμενο και λογικό καθώς εκείνη την εποχή δινόταν μάχη. Νομίζω όμως ότι μετά το καλοκαίρι, όταν ο κόσμος συνειδητοποιήσει σε τι κατάσταση θα βρεθεί η χώρα, θα “ξαναπάρει” πολύ πιο εύκολα μπροστά ένα μαζικό κίνημα και τότε ο χρόνος θα λειτουργήσει και διαφορετικά. Δηλαδή δεν πρέπει να θεωρούμε ότι ξεκινάμε πάλι από το σημείο μηδέν. Υπάρχει μία εμπειρία και μπορούν να ξεκινήσουν ξανά πολλά πράγματα απ' τον Σεπτέμβρη. 

  2) Είναι φανερό ότι και οι προηγούμενες, αλλά ειδικά αυτές οι εκλογές έγιναν με θέμα το ευρώ και τη δραχμή. Πιστεύεις ότι είναι σημαντικό το ποσοστό του πληθυσμού που υποστηρίζει την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα; Εσύ ποιό από τα δύο επιλέγεις; 

Εδώ υπάρχει το εξής σημείο που πρέπει να στηρίξουμε. Βλέπουμε τις δημοσκοπήσεις να λένε ότι περίπου 30% μόνο του πληθυσμού ζητάει επιστροφή στη δραχμή. Πρώτον, να σημειώσουμε ότι  με δεδομένο ότι αυτό ήταν ένα θέμα ταμπού για δεκαετίες και δεδομένης όλης της προπαγάνδας των μέσων ενημέρωσης, η αύξηση από το μηδέν σχεδόν στο 30% των ανθρώπων που θέλουν να επιστρέψουν στην δραχμή ή σε κάποιο εθνικό νόμισμα είναι τεράστια. Από την άλλη, εγώ θα έλεγα ότι αν θέταμε διαφορετικά την ερώτηση (δηλαδή αν είστε ικανοποιημένοι από το ευρώ;), η συντριπτική πλειονότητα θα έλεγε όχι και θα ζητούσε κάτι διαφορετικό. Είναι και πάλι ο φόβος που κρατά τους ανθρώπους στο ευρώ. Ξέρουν και ακόμα κι αν δεν γνωρίζουν βαθιά οικονομικά, καταλαβαίνουν ότι τα προβλήματα τους οφείλονται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην ευρωζώνη. Φοβούνται όμως, γιατί δεν άκουσαν ποτέ την εναλλακτική. Αντίθετα άκουσαν ψέματα από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Και συνεχίζουν να ακούν. Προσωπικά θεωρώ ότι πρέπει να γυρίσουμε σ' ένα εθνικό νόμισμα γιατί πέρα απ' όλα τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, ήταν κυρίως η ευρωζώνη που προκάλεσε τα ελλείμματα και τα χρέη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε ότι το ίδιο σημειώθηκε σ' όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Και χωρίς να λέω ότι αυτή είναι η απόλυτη λύση όλων των προβλημάτων των εργαζομένων, πρέπει να καταλάβουμε ότι σε μία στιγμή κρίσης, το να ανακτήσεις τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής είναι ένα πολύτιμο εργαλείο. Δεν το θεωρώ τελική  λύση. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι μια πάρα πο-

λύ δύσκολη λύση, η οποία για 6 μήνες έως ενάμισι χρόνο θα προκαλέσει τεράστιο σοκ στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Θεωρώ όμως εντέλει, ότι η κατάσταση θα είναι πολύ χειρότερη αν παραμείνουμε στο ευρώ απ' ότι αν πάρουμε την απόφαση -συνειδητά και αυτόβουλα- να επιστρέψουμε σ' ένα εθνικό νόμισμα! 

3)Τι ρόλο έχουν παίξει τα media κατά τη διάρκεια των δυόμιση προηγούμενων χρόνων, από το ξέσπασμα της κρίσης μέχρι την παραίτηση της κυβέρνησης Παπαδήμου; 

 Τα μέσα ενημέρωσης έπαιξαν τον ρόλο ενός οργάνου της οικονομικής ελίτ. Και εδώ λέω και ξανά λέω ότι εσφαλμένα συχνά πιστεύουμε ότι απλώς υπηρετούσαν την κυβέρνηση.... Ήταν η κυβέρνηση που υπηρετούσε τις οικονομικές ελίτ, οι οποίες με τη σειρά τους ελέγχουν τα μέσα ενημέρωσης. Οι μεγαλοεκδότες, οι οποίοι είναι και από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες στην Ελλάδα, χρειάζονταν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, χρειάζονταν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις Βρυξέλλες για να φέρουν τα εργασιακά δικαιώματα πίσω στον 19ο αιώνα. Και αυτό ήταν που ουσιαστικά έκαναν όλο αυτό το διάστημα. Χάσαμε δηλαδή εργασιακά κεκτημένα που κερδήθηκαν με πολύ αίμα κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Γι' αυτό τον λόγο στήριξαν την κυβέρνηση και δεν ήταν ούτε κάποια μορφή υποτέλειας ούτε οτιδήποτε άλλο. Λειτούργησαν συνειδητά! Για να το πετύχουν αυτό άφησαν και τα τελευταία φτιασίδια ή την τελευταία βιτρίνα δημοκρατικότητας και αντικειμενικότητας -η οποία δεν υπάρχει έτσι και αλλιώς- και ζούμε πλέον σ' ένα μιντιακό πραξικόπημα. Δηλαδή όλες οι απολύσεις που την κυρίαρχη πολιτική. 

  

4) Ένα άλλο πολύ σημαντικό ζήτημα είναι το θέμα της Χρυσής Αυγής και γενικότερα της συντηρητικοποίησης και του εκφασισμού όλο και μεγαλύτερων κομματιών της κοινωνίας. Πιστεύεις ότι τα κανάλια βοήθησαν την Χρυσή Αυγή να ανέβει κοινωνικά ή προσπάθησαν να την περιορίσουν; 

Έπαιξαν καθοριστικότατο ρόλο και τα μέσα ενημέρωσης και τα κόμματα του λεγόμενου κέντρου, τα οποία όπως έχουν σημειώσει αρκετοί ακαδημαϊκοί, αυτή την στιγμή αποτελούν τον εξτρεμισμό στην ελληνική κοινωνία. Δηλαδή ενώ όλοι μιλάνε για τα άκρα, ήταν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ που κινήθηκαν με εξτρεμιστικό τρόπο και ενίσχυσαν την Χρυσή Αυγή γιατί την χρειάζονταν σ' όλο αυτό που περιγράφεις ως  μετακίνηση του πολιτικού φάσματος προς την δεξιά και την άκρα δεξιά! Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η Χρυσή Αυγή είναι μια «φυτευτή» οργάνωση, δεν έχει άρα τα χαρακτηριστικά ενός μαζικού κινήματος, όπως είχε ο φασισμός στην Ιταλία ή στην Γερμανία του μεσοπολέμου. Είναι μια πολύ μικρή εγκληματική οργάνωση, η οποία αφήνεται και από την αστυνομία αλλά και από την δικαιοσύνη πλέον να λειτουργεί ως παρακράτος. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι επιθέσεις δεν αφορούν τους μετανάστες, αλλά τους εργαζόμενους. Ακόμα και όταν γίνονται σε μετανάστες, μαθαίνουμε πολύ συχνά ότι είναι Έλληνες εργοδότες

που καλούν την Χρυσή Αυγή να χτυπήσει τους εργαζόμενους τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με τους Αιγύπτιους ψαράδες! Οπότε θα λειτουργήσει η Χρυσή Αυγή σαν μια Πέμπτη φάλαγγα, εναντίον της αριστεράς, εναντίον συνδικάτων, με πρόσχημα μόνο τους μετανάστες. 

5) Είναι πασιφανές πλέον ότι όλα τα μέσα ενημέρωσης -κρατικά και ιδιωτικά- ενδέχεται να ''χειροτερεύσουν'', με αποτέλεσμα να γίνεται επιτακτική ανάγκη ο έλεγχος της πληροφορίας από ανεξάρτητα μέσα και φωνές.

Με ποιο τρόπο πρέπει να απαντήσει από δω και πέρα το κομμάτι αυτό των ανθρώπων που ζητά να πάρει μέρος στον έλεγχο της πληροφορίας με σκοπό την αντιπληροφόρηση; 

Εδώ είναι ένα από τα σημεία στα οποία είμαι αισιόδοξος. Ειδικά μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 δημιουργήθηκαν δίκτυα ενημέρωσης -κυρίως μέσω του Ίντερνετ- τα οποία αμφισβητούν τον κυρίαρχο λόγο και τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να γίνονται αρκετές προσπάθειες, όπως ήταν το δικό μας ντοκιμαντέρ, περιοδικά όπως το Unfollow ή το ΜΟΝΟ. Εδώ πρέπει να κάνουμε μία διάκριση. Σίγουρα χρειαζόμαστε την δημοσιογραφία των πολιτών για να φέρει πληροφορίες που δεν φτάνουν στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, αλλά χρειαζόμαστε και τους επαγγελματίες δημοσιογράφους να κάνουν με ελευθερία τη δουλεία τους. Γιατί δεν μπορεί η δημοσιογραφία των πολιτών να αντικαταστήσει την επαγγελματική δημοσιογραφία. Πρέπει να βρεθεί οπωσδήποτε ένα μοντέλο, στο οποίο οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι να μην εξαρτώνται από πολιτικά κόμματα, οικονομικά συμφέροντα ή οτιδήποτε άλλο. Και αυτό είναι πολύ δύσκολο. Σ' όλο τον κόσμο δεν έχει βρεθεί ακόμα ένα τέτοιο μοντέλο που να μπορεί να στηρίξει μια τέτοια δημοσιογραφία. Δοκιμάζονται όμως σε πειραματικό επίπεδο διάφορα πράγματα! Και να κλείσω πάνω σ' αυτό λέγοντας ότι, πρέπει μεν να φτιαχτούν δίκτυα εναλλακτικής ενημέρωσης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει

να εγκαταλείψουμε τις συχνότητες στους καναλάρχες ή στους εφοπλιστές ή σ' όσους έχουν μία κατασκευαστική εταιρία. Όλα αυτά είναι δημόσια περιουσία. Δηλαδή οι συχνότητες μέσω των οποίων περνά η προπαγάνδα τους σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις, ανήκουν στους πολίτες και πρέπει με κάποιον τρόπο να τις διεκδικήσουν πίσω ως δική τους περιουσία!  

6) Με δεδομένο ότι η κρίση στην ευρωζώνη γίνεται όλο και πιο επιθετική , η αντίστοιχη ελληνική κρίση οδηγεί την χώρα στην απόλυτη χρεοκοπία , η κοινωνία είναι εν μέρη τρομοκρατημένη και η αλληλεγγύη είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ποιές είναι κατά τη γνώμη σου οι πιο ρεαλιστικές λύσεις σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο; 

 Δύο είναι οι κύριες συνιστώσες… Ποια είναι τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν και πώς αυτό μπορεί να αλλάξει την ίδια την ελληνική κοινωνία. Εμείς παρουσιάζαμε εδώ και χρόνια απόψεις συγκεκριμένων οικονομολόγων που έλεγαν ότι έπρεπε να γίνει άμεσα παύση πληρωμών, να μην πληρωθεί δηλαδή αυτό το παράνομο και απεχθές χρέος. Να φύγουμε από την ευρωζώνη ώστε να έχουμε τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής. Αυτά τα δύο επειδή θα οδηγήσουν σε κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, σημαίνει ότι αυτομάτως πρέπει να εθνικό

ποιηθεί το τραπεζικό σύστημα και να υπάρξουν και έλεγχοι στην ροή κεφαλαίων. Να μην υπάρξει δηλαδή διαρροή κεφαλαίων. Αυτά όλα, ενώ ακούγονται πάρα πολύ δύσκολα, είναι πάνω-κάτω ότι έκαναν όλες οι χώρες που βρέθηκαν σε παρόμοια κατάσταση. Δηλαδή μπορούμε να δανειστούμε εμπειρία από την Αργεντινή, από την Ρωσία ακόμα και από την Ισλανδία που είναι πολύ πιο πρόσφατο παράδειγμα.  Επίσης, αυτά μπορούν να γίνουν και μ' έναν τεχνοκρατικό τρόπο που ναι μεν θα σώσει την εθνική οικονομία αλλά στην ουσία δεν θα βοηθήσει τον πληθυσμό ή ακόμα μπορούν να αποτελέσουν την αφορμή και μια μοναδική ευκαιρία για να αλλάξουν οι ισορροπίες ανάμεσα σ' αυτό που παλιά λέγαμε κεφάλαιο και εργασία. Ανάμεσα σ' αυτούς που έχουν τα πολλά και στους πολλούς που δεν έχουν τίποτα. Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι ένα κίνημα. Αυτές δεν είναι αποφάσεις που μπορεί να λάβει ένας υπουργός ή ένας πρωθυπουργός, όσο καλές προθέσεις κι αν έχει. Αν δεν υπάρχει από πίσω η αντίδραση του κόσμου και ένα μαζικό κίνημα στους δρόμους καθημερινά, ακόμα και αυτές οι προτάσεις μπορούν να λειτουργήσουν αρνητικά για τον πληθυσμό. Οπότε η λύση … βρίσκεται στους δρόμους για άλλη μια φορά!