Η ομηρία των Χιλίων… (μέρος Α’)

Σαν σήμερα…

Η σημερινή πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, όπου οι έλληνες μετατρέπονται σε ομήρους του ΔΝΤ, της ευρωπαϊκής τράπεζας και της ΕΕ, μοιάζει με τη περίοδο επέκτασης των Ρωμαίων από το 3^ο π.χ. αιώνα, και ουσιαστικά τη δημιουργία της ισχυρότατης Ρωμαϊκής, της μεγαλύτερης Αυτοκρατορίας μέχρι σήμερα στον κόσμο.

   

Μέχρι τα μέσα του 3^ου π.χ. αιώνα η Ρώμη επιβάλει τη κυριαρχία της σ’ ολόκληρη την Ιταλική χερσόνησο και εξελίσσεται σε μία από τις ισχυρότερες μεσογειακές δυνάμεις . Ενδεικτικά : το 343π.χ η Ρώμη κυριαρχεί στο Λάτιο, το 271π.χ ο Τάρας (αποικία της Σπάρτης ) παραδίνεται στη Ρώμη, με καθεστώς πόλης συμμάχου και κληρονομεί την ηγεμονία στο εμπόριο ολόκληρης της Αδριατικής. ο ελληνικός κόσμος για πρώτη φορά άρχισε να στρέφει το ενδιαφέρον του προς αυτή την ανερχόμενη δύναμη της δύσης και στην ουσία να υπονομεύει τη δικιά του ανασυγκρότηση. Σε όλες τις ελληνικές πόλεις άρχισαν να δημιουργούνται φιλορωμαϊκα κόμματα τα οποία μεθοδικά προωθούν τα συμφέροντα της Ρώμης.

Η ανάγκη διοίκησης και διαχείρισης των κατεχτημένων περιοχών από τη Ρώμη δημιουργεί την ισχυρότατη αυτοκρατορία που περιλαμβάνει διαδοχικά : τη Σικελία 241π.χ, Σαρδηνία και Κορσική το 238π.χ, την Ισπανία, Μακεδονία, Ιλλυρία, Αχαΐα, και Αφρική μέχρι το 146, Καρχηδόνα μετά από τρείς πολέμους και οριστικά το 146 και Πέργαμος το 133π.χ.

Οι Ρωμαίοι έβλεπαν πως για τη πλήρη υποταγή ολόκληρου του ελλαδικού χώρου έπρεπε να συντρίψουν τις δύο κυριότερες δυνάμεις που ήσαν οι Μακεδόνες και η Αχαϊκή Συμπολιτεία, για αυτό όλες οι προσπάθειες τους επικεντρώνονταν σ’ αυτό το σκοπό.

Το ζήτημα των ομήρων αρχίζει με την νίκη των Ρωμαίων επί του βασιλιά Περσέα και τη καθυπόταξη των Μακεδόνων. Αφού οι Ρωμαίοι υπόταξαν τους Μακεδόνες στάλθηκαν

10 ανώτερα μέλη της Ρωμαϊκής συγκλήτου  σαν αρχηγοί πολυπληθούς αντιπροσωπείας, για να ρυθμίσουν κατά το συντομότερο για τους Ρωμαίους τρόπο, τα πράγματα της Ελλάδας. Ταυτόχρονα ο Ύπατος Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος εγκαταστάθηκε στην Αμφίπολη όπου φιλοξενούσε ρωμαιοφιλούς δοσίλογους και καταδότες από τις ελληνικές πόλεις, που κατηγορούσαν τους πολιτικούς τους αντιπάλους σαν συνεργάτες των Μακεδόνων. Από την Αχαΐα είχαν μεταβεί ο Καλλικράτης από το Λεόντειο (ο γνωστότερος Ρωμαιόφιλος), ο Αριστόδημος από την Πάτρα, Αγησίας και ο Φίλιππός. Οι Ρωμαίοι για να τρομοκρατούν τους Έλληνες με διάφορα προσχήματα εκτελούσαν πολλά μέλη και αρχηγούς αντιρωμαϊκών πολιτικών δυνάμεων όπως έγινε στη Βοιωτία και Ακαρνανία.

Η ολοκληρωτική νίκη των Ρωμαίων επί της Μακεδονίας έγινε στην Πύδνα το 168π.χ . Όσο ακόμα ζούσε ο Βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος ο Ε’ , οι ρωμαίοι συνωμοτούσαν με τον Δημήτριο, το μικρότερο γιό του Φιλίππου για να τον ανατρέψουν. Ο Φίλλιπος όταν το έμαθε διέταξε τη δολοφονία του και ταυτόχρονα αποφάσιζε να κηρύξει το πόλεμο κατά των Ρωμαίων.

Πέθανε όμως ένα χρόνο αργότερα, το 179π.χ, και ανέλαβε ο γιος του Περσέας ο οποίος συνέχυσε την πολιτική του πατέρα του ενισχύοντας τους δεσμούς του με τις άλλες ελληνικές πόλεις και εμφανίζοντας τους Μακεδόνες σαν μεγάλη δύναμη, δημιουργώντας τεράστια στους Ρωμαίους. Σ΄ αυτό βοήθησε και ο βασιλιάς της Περγάμου Ευμένης Β΄ ο οποίος μετέβη στη Ρώμη το 172π.χ και έπεισε τη Σύγκλητο για την εχθρότητα του Περσέα εναντίον τους.

Σε μία πρώτη μάχη στη Θεσσαλία το 171 οι Ρωμαίοι ηττήθηκαν και ο Περσέας τους Πρότεινε συνθήκη ειρήνης την οποία όμως απέρριψαν. Τα δύο επόμενα χρόνια οι Ρωμαίοι, παρ’ ότι το επιδίωκαν, δεν κατάφεραν να παρασύρουν τον Περσέα σε μάχη. Αυτό ενίσχυσε τη πίστη άλλων ελληνικών πόλεων ότι οι Ρωμαίοι αδυνατούσαν να κερδίσουν τους Μακεδόνες. Όμως ένα χρόνο αργότερα τις 22 Ιουνίου του 168π.χ ο Ρωμαίος στρατηγός Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος παρέσυρε το Περσέα στη μάχη της Πύδνας όπου συνέτριψε τις μακεδονικές δυνάμεις. Η έκβαση της μάχης και η συνθηκολόγηση, που την ακολούθησε είχε ολέθρια αποτελέσματα για όλους τους Έλληνες. Η Ρόδος, η αχαϊκή συμπολιτεία και η Πέργαμος θα ακολουθούσαν τη τύχη των Μακεδόνων.

Το συνέδριο της Αμφιπόλεως (άνοιξη του 167π.χ)

Με την άφιξη της δεκαμελούς συγκλητικής πρεσβείας στην Ελλάδα (άνοιξη του 167π.χ) ο Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος επιστρέφει στο στρατόπεδο της Αμφίπολης από σύντομη περιοδεία στη Νότια Ελλάδα και σε συνεργασία με την Ρωμαϊκή πρεσβεία, επεξεργάζονται τις λεπτομέρειες για τον οριστικό διακανονισμό των μακεδονικών και γενικότερα των ελληνικών υποθέσεων.

Η τύχη της Μακεδονίας.

Οι Ρωμαϊκές αποφάσεις για την τύχη των Μακεδόνων ανακοινώθηκαν σε επίσημο συνέδριο, στο οποίο παρευρέθηκαν αντιπρόσωποι των Μακεδόνων. Οι Ρωμαίοι αποφάσισαν την κατάλυση της Βασιλείας στη Μακεδονία, την απόσπαση των εξωτερικών κτήσεων του μακεδονικού θρόνου και την ίδρυση τεσσάρων αυτόνομων αβασίλευτων ομοσπονδιακών κρατών, που σήμαναν την οριστική διάλυση της ενότητα της Μακεδόνων. Αν και δεν γνωρίζουμε επακριβώς τον τρόπο άσκησης της διοίκησης φαίνεται ότι κάθε μερίδα διέθετε έναν αιρετό άρχοντα, τον αρχηγό και έναν αντιπροσωπευτικό συμβούλιο. Για να αποτρέψουν την ανασυγκρότηση του στρατού οι ρωμαίοι όρισαν αυστηρά αμυντικά καθήκοντα σε συνοριακές φρουρές εκεί όπου η κάθε μερίδα ήταν εκτεθειμένη σε βαρβαρικές επιδρομές. 

Πέρα όμως από τις συμβάσεις στις διοικητικές, πολιτικές και στρατηγικές υποθέσεις των Μακεδόνων οι ρωμαίοι πήραν σκληρά οικονομικά μέτρα για να παρεμποδίσουν ενδεχόμενη αναγέννηση της Μακεδονίας στο μέλλον.

1)Απαγόρευσαν την εκμετάλλευση στα δάση που παρήγαγαν ναυπηγήσιμη ξυλεία γιατί αφ’ ενός ήθελαν να αποκλείσουν την απόπειρα ναυπήγησης νέου μακεδονικού στόλου και αφ’ ετέρου να σταματήσουν το εμπόριο μακεδονικής ξυλείας που ήταν περιζήτητη σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο.

2)Αποφάσισαν επίσης το κλείσιμο ή τον περιορισμό εκμετάλλευσης των μακεδονικών μεταλλείων.

3)Περιορίστηκαν αισθητά οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ των τεσσάρων μακεδονικών κρατιδίων.

4)Περιόρισαν την εμπορία άλα-τος .

5)Επέβαλαν στις 4 μακεδονικές μερίδες να πληρώνουν 100 τάλαντα στους Ρωμαίους.

6)Επέβαλαν την μεταφορά στη Ρώμη των επιφανέστερων διοικητικών, πολιτικών και στρατιωτικών αξιωματούχων και ταυτοχρόνως των ευγενών και πλους/ίων μακεδόνων με τα άρρενα τέκνα τους.

Τα μέτρα των Ρωμαίων εναντίον της Μακεδονίας ήσαν πολύ σκληρά και στόχευαν στην οικονομική και στρατιωτική εκμηδένιση της παρ’ ότι υποστηρίχτηκαν από λίγους φιλορωμαίους μακεδόνες.

Η μη εγκαθίδρυση Ρωμαϊκής επαρχιακής διοικήσεως δεν ήταν εκδήλωση φιλομακεδονική αλλά εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Ρώμης γιατί η συντήρηση μονίμου στρατού και πολυσύνθετου διοικητικού μηχανισμού απαιτούσε τεράστιες δαπάνες.

Οι μακεδονικές κτήσης και η τύχη τους.

Οι θρακικές κτήσεις Αίνος, Μαρώνεια και Άβδηρα ανακηρύχτηκαν ελεύθερες, ανεξαρτητοποιήθηκαν οι Μαγνήτες. Ανασυστήθηκε το κοινό με κέντρο την Δημητριάδα, όμως, κατεδαφίστηκαν οι οχυρώσεις του μεγάλου αυτού λιμένα του Παγασητικού.

Αποδόθηκαν στους Θεσσαλούς οι πόλεις Πτελέα, Αντρών, και Λάρισα Κρεμαστή.

Αποφασίστηκε η ανεξαρτησία της Σαμοθράκης και αποδόθηκαν στους Αθηναίους η Λήμνος, η Ίμβρος, η Σκύρος, η Άλυτος και η Δήλος (Στη Δήλο μόλις οι αθηναίοι έστειλαν κληρούχους πολλοί κάτοικοι της υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το νησί και κατέφυγαν στην Αχαΐα).

Η τύχη των άλλων Ελληνικών περιοχών μετά το συνέδριο της Αμφίπολης.

Μετά την διευθέτηση των μακεδονικών θεμάτων απροσδόκητη τροπή παίρνουν τα πράγματα για όλες της ελληνικές πόλεις.

Στην Αιτωλία οι αρχηγοί της φιλορωμαϊκής παράταξης Λυκίσκος και Τίσιππος σε συνεργασία με ρωμαϊκές δυνάμεις προέβησαν στην σφαγή 550 επιφανών Αιτωλών και στον διωγμό όλων των πολιτικών τους αντιπάλων. Οι Ρωμαίοι προφανώς αθώωσαν τους υπεύθυνους της σφαγής.

Φιλορωμαίοι από όλες τις ελληνικές πόλεις συγκεντρώνονται στην Αμφίπολη και με τους Ρωμαίους καταρτίζουν σχέδιο εξόντωσης όλων των πολιτικών αντιπάλων με πρόσχημα ότι είναι φιλομακεδόνες. Ήρθαν στην Αμφίπολη ο Καλλικράτης, ο Αριστόδημος, ο Αγησίας και ο Φίλιππος από την Αχαϊκή Συμπολιτείας – Ο Λυκίσκος και ο Τίσιππος από το κοινό των Αιτωλών - ο Χρέμας από την Ακαρνανία – Ο Μνάσιππος από τη Βοιωτία – ο Χάρος και Νικίας από την Ήπειρο.

Η απόφαση της Συγκλήτου για την Ομηρία των 1000 επιφανέστερων Αχαιών  , μια παγκόσμια πρωτοτυπία καθώς  οι ρωμαίοι κράτησαν ομήρους Αχαιούς πολιτικούς , φιλοσόφους και στρατιωτικούς με τον φόβο να ξεσηκώσουν επανάσταση ενάντια στην Ρωμαϊκή  αυτοκρατορία , κάτι που δεν έκαναν ούτε με τους μακεδόνες.

 

Με απόφαση της Συγκλήτου δίνεται εντολή στα στρατεύματα του Λεύκιου Αιμίλιου, κατά την επιστροφή τους από την Μακεδονία στη Ρώμη, να καταστραφούν και να λαφυραγωγηθούν οι φιλομακεδονικές εστίες των Ηπειρωτών. Τα στρατεύματα του Λεύκιου εισέβαλαν ταυτόχρονα στις περισσότερες πόλεις της Ηπείρου, άρπαξαν τους θησαυρούς, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα πάντα, πούλησαν ως δούλους 150.000 κυρίως Μολοσσούς).

Η Ρώμη παίρνει αυστηρά μέτρα εναντίων των Ροδίων για την φιλομακεδονική πολιτική τους. Εκτελούν και εκδιώκουν τους φιλομακεδόνες πολιτικούς αλλά το κυριότερο παίρνουν αυστηρά μέτρα περιορισμού του εμπορίου και της χρησιμοποίησης του λιμένα Ρόδου. Από τότε αρχίζει η παρακμή της πρώτης ναυτικής δύναμης του Αιγαίου εκείνη την περίοδο.

Τέλος τα Μέτρα κατά τις Αχαϊκής Συμπολιτείας ήταν η Ομηρία 1000 Αχαιών. Πριν αναφέρουμε όμως όλα τα γεγονότα που αναφέρονται στην «Ομηρία των 1000» θα κλείσουμε την ενότητα αυτή με τον Ρωμαϊκό Θρίαμβο μετά την ολοκλήρωση της διευθέτησης των ελληνικών θεμάτων.

Ρωμαϊκός «Θρίαμβος»  (27-29 Νοεμβρίου του 167π.χ)

Η επιστροφή των νικηφόρων στρατευμάτων της Μακεδονίας και της Ιλλυρίας στην Ιταλία έγινε δεκτή με πάνδημο ενθουσιασμό. Η Σύγκλητος έσπευσε να επιτρέψει την τέλεση του θριάμβου στους τρις ενδόξους αρχηγούς του πολέμου, τον Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο, τον Λεύκιο Ανίκιο Γάλλο και τον Γνάιο Οκτάβιο.

Όταν όμως το συγκλητικό δόγμα εισήχθηκε στην συνέλευση του πλήθους για να επικυρωθεί η οξεία δυσαρέσκεια των ανδρών του Λεύκιου Αιμίλιου για την αυστηρή πειθαρχία που τους είχε επιβληθεί και κυρίως η απογοήτευση τους, εξαιτίας των περιορισμένων λαφύρων που τους είχε επιτραπεί να αποκομίσουν από τον πόλεμο, εκδηλώθηκε απρόκλητα. Χρειάστηκε η επέμβαση της Συγκλήτου στη συνέλευση για να επικυρωθεί τελικά η τέλεση του θριάμβου.

Ο τριήμερος θρίαμβος (27-29Νοεμβρίου του 167π.χ), που περιγράφεται με τα ζωντανότερα χρώματα από τον Πλούταρχο και τον Διόδωρο, υπήρξε ο λαμπρότερος που γνώρισε ως τότε η Ρώμη. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε στους Ρωμαίους το πλήθος των μακεδονικών όπλων, τα λαμπρά αγάλματα και τα αλλά έργα τέχνης, οι πρωτοφανείς θησαυροί του μακεδονικού θρόνου (σε νομίσματα, πολύτιμα μέταλλα και σκεύη) και μάλιστα η θέα του αιχμαλώτου Μακεδόνας βασιλέα που με τα παιδία και επιτελής του βάδιζε μπροστά από το άρμα του νικητή του.

Εύλογο θαυμασμό προκαλεί το μέγεθος της λείας που απέφερε στα ταμεία της Ρώμης ο Γ’ Μακεδονικός πόλεμος έφθασε, σύμφωνα με την πιθανότερη παράδοση, τα 210.000.00 Σηστερτίων (8750 περίπου τάλαντα) και αποτελεί την πιο απτή απόδειξη της εκπληκτικής αναβίωσης της μακεδονικής δύναμης μετά το Β’ Μακεδονικό πόλεμο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μακεδονική λεία επέτρεψε το 167 π.χ. την κατάργηση της «εισφοράς» των Ρωμαίων πολιτών.

Η συνέχεια στο τεύχος 12