TREUHAND : Το έμπιστο χέρι...

 

  Στις 9 Νοεμβρίου του 1989, ,με την πτώση του τείχους του Βερολίνου,  η ΛΔΓ (Λαική Δημοκρατία της Γερμανίας) ανακοίνωσε ότι ανοίγει τα σύνορά της για όλους, σηματοδοτώντας την επανένωση Δυτικής και Ανατολικής Γερμανίας.

Την ώρα που άνοιγαν τα σύνορα και ο λαός πανηγύριζε για την επανένωση της χώρας, κάποιοι άλλοι είχαν βαθύτερες βλέψεις κυρίως οικονομικού συμφέροντος.

Μείζον ζήτημα ήταν πρωτίστως, η οικονομική ενοποίηση και η εξυγίανση της μη ανταγωνιστικής Ανατολικής Γερμανίας. Το δυναμικό της οικονομίας στο οποίο βασιζόταν η ΛΔΓ, αποτελούνταν από 8.500 επιχειρήσεις, 40.000 εργοστάσια, 4.000.000 στρέμματα καλλιεργήσιμη και δασική γη και 4.500.000 εργαζόμενους.

 Το 1990 η αντιπολιτευτική οργάνωση «Δημοκρατία Τώρα» κατέθεσε πρώτη, πρόταση για τη σύσταση μιας εταιρίας holding, που «υποτίθεται» ότι θα διαφύλαττε τα συμφέροντα των πολιτών της ανατολικής Γερμανίας, η 

οποία απείχε κατά πολύ από  την τελική πρόταση που υιοθετήθηκε και αυτή δεν ήταν άλλη από τη σύσταση  της Treuhand (έμπιστο χέρι).

Η Treuhand, είναι το ίδρυμα που κλήθηκε να διαχειριστεί την ιδιωτικοποίηση, των μέχρι τότε, κρατικών επιχειρήσεων και  κρατικής περιουσίας της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας. Βασικό σλόγκαν της, «η καλύτερη εξυγίανση μιας επιχείρησης, είναι η ιδιωτικοποίησή της».

Η Treuhand, δηλαδή, το Ταμείο Αξιοποίησης Γερμανικής Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, ιδρύθηκε την 1^η Μαρτίου του 1990 με την υπογραφή του Γερμανού Καγκελάριου, Χέλμουντ Κολ και την 1^η Ιουλίου έμπαινε σε εφαρμογή η λειτουργία της. Οι διαδικασίες για την λειτουργία του ταμείου αυτού ήταν ταχύτατες και αδιαφανείς, με την προσωπική μεσολάβηση του Καγκελάριου Κολ, παρακάμπτοντας όλα τα γραφειοκρατικά και νομικά εμπόδια. Η πρώτη σημαντική οικονομική απόφαση που πήρε ο Κολ ήταν η εισαγωγή του γερμανικού Μάρκου ως ενιαίο και μοναδικό νόμισμα- με αναλογία 1:1-  στην ενοποιημένη πλέον Γερμανία εν μία νυκτί.

Αυτό φυσικά δεν ήταν «δώρο» προς την Ανατολική Γερμανία αφού το αντάλλαγμα ήταν η μαζική ιδιωτικοποίηση του πλούτου της ΛΔΓ.

Ένα χρόνο μετά τα πρώτα αποτελέσματα ήταν τρομακτικά. Τα ¾ της βιομηχανίας διαλύθηκαν, λόγω της έλλειψης ανταγωνιστικότητας (καθώς οι επιχειρήσεις αυτές δεν λειτουργούσαν στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς), έπεσαν σημαντικά οι πωλήσεις και δεν υπήρχε η δυνατότητα πληρωμής μισθών, λόγω κυρίως της ανατίμησης του Μάρκου.

Όταν ανέλαβε η Treuhand η αρχική της έκθεση μιλούσε για 600 δις μάρκα περιουσία της ΛΔΓ ενώ μετά την εφαρμογή των στόχων της σημειώθηκαν μόνο χρέη ύψους 256 δις (ουσιαστικά μια απώλεια για το Γερμανικό κράτος) και έλλειμμα 600 δις στα κρατικά ταμεία.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΩΠΟΙΗΣΕΩΝ

Αρχικά, η Treuhand εκτιμούσε την συνολική αξία της κάθε επιχείρησης (κεφάλαιο-εγκαταστάσεις-εργαζόμενοι) και στην συνέ

χεια την κοστολογούσε. Η Treuhand όμως είχε κοστολογήσει και είχε ξεχωρίσει τις επιχειρήσεις-φιλέτα, πολύ νωρίτερα μέσω άτυπων συνδιαλλαγών με κρατικά στελέχη. (πχ τα ιστορικά στούντιο Babelsberg – τα οποία έκλεισαν φέτος 100 χρόνια ζωής- τα οποία ενώ είχαν μεγάλες φιλοδοξίες, καθώς ήδη είχαν κάνει μεγάλες παραγωγές στο παρελθόν, κρίθηκαν με ανταγωνιστικά από την Treuhand και πωλήθηκαν το 1990 στην Generale des Eaux -την σημερινή γαλλική Viventi Universal-. Σήμερα η νέα κάτοχος εταιρία διάδοχος της Viventi, έχει σημειώσει τεράστια κέρδη από την εκμετάλλευση των στούντιο.) 

Το αποτέλεσμα ήταν πολλές επιχειρήσεις να πωληθούν σε πολύ μικρότερη αξία από την πραγματική τους και άλλες να πωληθούν χωρίς λόγω καθώς δεν ήταν ελλειμματικές, φτάνοντας στο σημείο να ιδιωτικοποιούν τουλάχιστον 15 πάσης φύσεως επιχειρήσεις την μέρα.

Υπήρξαν επιχειρήσεις, ελλειμματικές και μη, που πουλήθηκαν ακόμη και στην εξευτελιστική τιμή του 1 Μάρκου, ενώ αρκετές μεγάλες επιχειρήσεις ανταγωνιστικές προς τις αντίστοιχες της δυτικής Γερμανίας, εξαγοράστηκαν από τις τελευταίες με σκοπό το κλείσιμό τους για την αποφυγή του ανταγωνισμού! Χαρακτηριστικό παράδειγμα το εργοστάσιο ποτάσας στο Μπισοφερόντε, που εξαγοράστηκε από τη Δυτική βιομηχανία ποτάσας BASF και στην συνέχεια έκλεισε.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Μέσα σε ένα χρόνο από την έναρξη των εργασιών της Treuhand, η ανεργία από το 0% εκτοξεύτηκε στο 20%, η συνολική απώλεια των θέσεων εργασίας άγγιξε περίπου τα 4.000.000, εκ των οποίων αρκετοί συνεχίζουν να ζουν υπό το καθεστώς αυτό ακόμα και σήμερα.

Πολλές ειδικότητες των κατοίκων της Ανατολικής Γερμανίας δεν αναγνωρίζονταν, και ακόμα και αν ήταν υψηλού επιπέδου δεν θεωρούνταν ισότιμες με τις αντίστοιχες της δυτικής Γερμανίας. Έτσι αρκετοί αναγκάστη

καν να κάνουν δουλειές με τις οποίες δεν μπορούσαν να επιβιώσουν.

Αυτό μαζί με όλα τα παραπάνω συνετέλεσε

στην συνεχόμενη «υποβάθμιση» των πολιτών της Ανατολικής Γερμανίας, με τις κοινωνικές συνέπειες και τις διακρίσεις σε βάρος τους, να είναι εμφανείς μέχρι και σήμερα.

ΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ

Το θέμα απασχόλησε και την δικαιοσύνη, καθώς σημειώθηκε σωρεία σκανδάλων και παρατυπιών, των νομικών πλαισίων.

Αίσθηση προκαλεί το γεγονός, όπου ο τότε υπουργός οικονομικών Τεό Βάιγκελ, είχε δώσει το ελεύθερο  στους μάνατζερ της Treuhand και τους είχε εξαιρέσει από κάθε υπαιτιότητα εσφαλμένων κινήσεων.

Αποτέλεσμα αυτής της εξαίρεσης ήταν η προγραμματική απαίτηση της Treuhand για ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων εντός τετραετίας χωρίς φυσικά αυτό να αναφέρεται σε κανένα νόμο.

Σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν όμως και οι δικαστικές αρχές, μιας και υπήρξαν δεκάδες περιπτώσεις παρατυπιών, αδιαφάνειας και δωροδοκιών  αλλά ελάχιστες από αυτές ήταν καταδικαστικές.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το σκάνδαλο με τα διυλιστήρια Leuna-Werke και τα ορυχεία καλίου της ΛΔΓ, όπου ενώ υπήρξαν αρκετά ενοχοποιητικά στοιχεία, ελάχιστοι καταδικάστηκαν ενώ αρκετοί παρά τις αποκαλύψεις, ζουν ελεύθεροι ακόμα και σήμερα λυμαίνοντας τα λεφτά που υπεξαίρεσαν τότε.

Ο ΤΡΑΓΙΚΟΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Συνοψίζοντας, το πείραμα της Ανατολικής Γερμανίας με το σχέδιο Treuhand –κάτι παρόμοιο με την κατάσταση που βιώνει σήμερα η Ελλάδα- δεν είχε σκοπό την διαφανή μεταφορά των επιχειρήσεων, από το Ανατολικο-γερμανικό δημόσιο σε ιδιώτες «επενδυτές», αλλά το αμετάκλητα και άνευ όρων ξεπούλημα σε εξευτελιστικές τιμές του δημόσιου πλούτου ολόκληρης της χώρας, στους πάσης φύσεως μεγαλοκαρχαρίες του ελεύθερου εμπορίου.

Δεδομένου τα τραγικά αποτελέσματα από την λειτουργία της Treuhand η οποία άφησε πίσω της χιλιάδες κλειστές επιχειρήσεις και εργοστάσια, μια διαλυμένη πάλε ποτέ ισχυρή βιομηχανία, στρατιές ανέργων, 1.000.000 πρόσφυγες, δεκάδες αυτοκτονίες, πάνω από 30% συρρίκνωση του ΑΕΠ της ΛΔΓ, τεράστια ελλείμματα δισεκατομμυρίων για το σημερινό γερμανικό δημόσιο και τους Γερμανούς εργαζόμενους μέχρι και σήμερα.